Görevi Kötüye Kullanma Suçu Nedir ? TCK 257

Görevi Kötüye Kullanma Suçu Nedir?

Görevi kötüye kullanma suçu, kamu görevlilerinin görevlerini hukuka aykırı şekilde yerine getirmesi veya ihmal etmesi sonucunda kişilere haksız menfaat sağlaması ya da kamunun zarara uğratılması durumunu ifade eder. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 257. maddesi kapsamında düzenlenen bu suç, kamu görevlilerinin yetki ve sorumluluklarını kötüye kullanmalarını engellemeye yönelik bir düzenlemedir.

Kamu görevlileri, görevlerini yürütürken yasaların belirlediği sınırlar içinde hareket etmek zorundadır. Ancak bazı durumlarda yetkilerini kişisel çıkarları için kullanabilir veya görevlerini ihmal ederek hukuka aykırı işlemler gerçekleştirebilirler. Bu gibi durumlar, kamu düzenine zarar verdiği için görevi kötüye kullanma suçu olarak değerlendirilir ve cezai yaptırımlara tabidir.

• Günümüzde en yaygın suç türlerinden biri bilişim suçlarıdır. Özellikle adli para cezası gerektiren durumlar bilişim suçlarında sıkça görülmektedir.
• Ceza avukatı ve savunma stratejileri yazımızda bilişim suçlarına karşı savunma yöntemlerini bulabilirsiniz.

Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Unsurları

Görevi kötüye kullanma, kamu görevlilerinin yetkilerini kişisel çıkarları için kullanması veya kamu zararına sebep olacak şekilde ihmal göstermesi durumunda ortaya çıkar. Ancak her hata veya yanlış karar bu suçu oluşturmaz. Suçun varlığı için belirli hukuki unsurların bir araya gelmesi gerekir. İşte bu suçun temel unsurları:

Failin Kamu Görevlisi Olması

Bu suç, yalnızca kamu görevlileri tarafından işlenebilir. Kamu görevlisi, devlet adına hizmet veren ve kamu yetkisi kullanan kişidir. Örneğin, belediye başkanları, polis memurları, noterler ve kamu kurumlarında çalışan memurlar bu kapsama girer.

• Özel sektör çalışanları, şirket yöneticileri veya serbest meslek sahipleri bu suçu işleyemez.
• Ancak, kamu hizmeti yürüten özel kişiler (örneğin, noterler veya bilirkişiler) belirli durumlarda bu kapsamda değerlendirilebilir.

Görev Gereklerine Aykırı Davranış

Bir kamu görevlisinin suç işlemesi için yalnızca görevde bulunması yeterli değildir. Aynı zamanda, görevine aykırı bir hareket yapması veya görevini kasıtlı olarak yerine getirmemesi gerekir.

• Örneğin, bir belediye başkanının imar izni gerektiren bir projeyi hukuka aykırı şekilde onaylaması, görev gereklerine aykırı bir hareket olarak değerlendirilebilir.
• Bunun tam tersi olarak, bir kamu görevlisinin asli görevi olan bir işi bilerek ve isteyerek yapmaması da suça konu olabilir. Örneğin, zabıtanın açıkça yasaya aykırı bir durumu görmezden gelmesi.

Kamunun veya Bir Bireyin Zarar Görmesi

Bu suçun oluşabilmesi için sadece görev ihlali yapılması yeterli değildir. Aynı zamanda, kamuya veya bir bireye zarar verilmesi ya da bir kişiye haksız menfaat sağlanması gerekir.

• Örneğin, bir belediye memurunun usulsüz bir şekilde imar izni vererek bir inşaat şirketine haksız kazanç sağlaması suç teşkil eder.
• Ancak, görevi kötüye kullanma kastı olmadığı sürece, sadece hata yapmak bu suç kapsamında değerlendirilemez.

Kasten İşlenmesi Gerekliliği

Görevi kötüye kullanma, bilinçli bir eylem gerektirir. Yani, kamu görevlisi bilerek ve isteyerek yetkisini kötüye kullanmalı veya görevini ihmal etmelidir.

• Eğer bir memur, yanlışlıkla bir evrağı kaybederse bu durum suç oluşturmaz.
• Ancak, bir kamu görevlisi bir kişiye avantaj sağlamak amacıyla önemli bir belgenin kaybolmasını sağlarsa bu suç teşkil edebilir.

Bu unsurların eksik olduğu durumlarda, işlenen fiil başka bir suç kapsamında değerlendirilebilir, ancak görevi kötüye kullanma olarak kabul edilmez.

Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Cezası

TCK 257. maddeye göre görevi kötüye kullanma suçunun cezası, eylemin niteliğine bağlı olarak değişir.

• Görevin gereklerine aykırı hareket eden bir kamu görevlisi, kişilere haksız menfaat sağlamış veya kamuyu zarara uğratmışsa, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir.
• Eğer kamu görevlisi, görevinin gereklerini ihmal etmiş ancak ortada ciddi bir zarar oluşmamışsa, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası uygulanabilir.

Bu cezalar, suçun ağırlığına ve meydana gelen zarar miktarına göre değişiklik gösterebilir.

Görevi Kötüye Kullanma Suçu ile Görevi İhmal Suçu Arasındaki Farklar

Görevi kötüye kullanma suçu ve görevi ihmal suçu, kamu görevlilerinin sorumluluklarını yerine getirmemesiyle ilgili olsa da, aralarında önemli farklar bulunmaktadır. Yanlış hukuki değerlendirmelerin önüne geçmek için bu iki suç arasındaki ayrımı iyi anlamak gerekmektedir.

Kasıt Unsuru

• Görevi kötüye kullanma suçu: Kamu görevlisinin bilerek ve isteyerek, yani doğrudan kasıtla yetkisini kötüye kullanmasını ifade eder. Fail, bilinçli şekilde hukuka aykırı hareket eder ve zarar vermeyi amaçlar.
• Görevi ihmal suçu: Kamu görevlisinin bilinçli bir şekilde değil, daha çok ihmalkarlık, unutkanlık veya dikkatsizlik sonucu bir görevi yerine getirmemesi veya geciktirmesi halinde oluşur.

Hareket Tarzı

• Görevi kötüye kullanma suçu: Fail, yetkisini yasaya aykırı olarak aktif bir şekilde kullanır. Örneğin, bir belediye yetkilisinin rüşvet karşılığında ruhsat vermesi.
• Görevi ihmal suçu: Fail, hukuka uygun olan bir görevi yerine getirmemek veya aşırı geciktirmek suretiyle pasif bir hareket sergiler. Örneğin, bir polis memurunun bir suç ihbarını değerlendirmemesi.

Hukuki Sonuçlar

• Görevi kötüye kullanma suçu: Kamu zararına ya da bir başkasına haksız menfaat sağlanmasına neden olur. Örneğin, ihale süreçlerinde yolsuzluk yapmak.
• Görevi ihmal suçu: Genellikle kamu düzenini ihmal etmekle ilgilidir ve doğrudan bir kişiye menfaat sağlamaktan ziyade kamu hizmetinin aksamasına neden olur.

Cezai Yaptırım Farkı

• Görevi kötüye kullanma suçu: TCK 257. madde kapsamında değerlendirilir ve daha ağır cezalara tabidir. Hapis cezası veya kamu görevinden men edilme gibi sonuçlar doğurabilir.
• Görevi ihmal suçu: Genellikle disiplin cezaları ve hafif hapis cezaları ile sonuçlanabilir. Ancak, ihmal sonucunda ciddi bir zarar doğmuşsa ceza daha ağır olabilir.

Failin Motivasyonu

• Görevi kötüye kullanma suçu: Fail, kişisel menfaat sağlamak veya başkalarına haksız kazanç sağlamak amacıyla hareket edebilir. Örneğin, bir memurun usulsüz ödeme yapması.
• Görevi ihmal suçu: Çoğu zaman dikkatsizlik, özensizlik veya iş yükünün fazla olması gibi nedenlerle oluşur. Örneğin, bir doktorun hastasına zamanında müdahale etmemesi.

Bu farkların anlaşılması, cezai süreçlerde adaletin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir. Görevi kötüye kullanma suçu daha ağır bir ihlal olarak değerlendirilirken, görevi ihmal suçu çoğu zaman disiplin cezaları ile sonuçlanabilir.

Apartman Yöneticisinin Görevi Kötüye Kullanma Suçu

Apartman yöneticileri, Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamında belirli sorumluluklara sahiptir. Apartman yöneticisinin yetkisini kötüye kullanarak haksız kazanç sağlaması veya apartman sakinlerinin haklarını ihlal etmesi halinde, görevi kötüye kullanma suçu kapsamında değerlendirilebilir.

Örneğin:

• Apartman yöneticisinin apartman fonlarını kişisel harcamaları için kullanması,
• İhale sürecinde kişisel menfaat sağlaması,
• Yönetim kararlarını kötü niyetli bir şekilde uygulaması gibi durumlar, cezai yaptırıma tabi olabilir.

Apartman yöneticisi hakkında görevi kötüye kullanma şikayet dilekçesi ile ilgili mercilere başvurularak suç duyurusunda bulunulabilir.

Avukatların Görevi Kötüye Kullanma Suçu

Avukatlar, hukuki destek sağlamak, müvekkillerinin haklarını korumak ve adaletin sağlanmasına yardımcı olmakla yükümlüdür. Ancak bazı durumlarda avukatlar, bu sorumluluklarını ihmal edebilir veya yetkilerini kötüye kullanabilir. Bu tür eylemler, görevi kötüye kullanma suçu kapsamında değerlendirilebilir ve ciddi yaptırımlarla sonuçlanabilir.

Avukatın Yetkisini Kötüye Kullanması

Avukatlar, müvekkilleri adına hukuki işlemler yapma yetkisine sahiptir. Ancak bu yetkiyi kötüye kullanarak müvekkilin zararına hareket etmeleri suç teşkil eder. Örneğin:

• Müvekkilin bilgisi olmadan dava açmak veya geri çekmek,
• Vekaletnamesini kötüye kullanarak müvekkilin malvarlığı üzerinde hukuka aykırı tasarruflarda bulunmak.

Avukatın Müvekkiline Zarar Vermesi

Avukat, müvekkiline karşı dürüstlük ve sadakat yükümlülüğü altındadır. Ancak şu tür eylemler görevi kötüye kullanma kapsamında değerlendirilir:

• Müvekkilin parasını veya alacaklarını zimmetine geçirmek,
• Davayı bilerek takip etmemek veya süreç hakkında müvekkile yanlış bilgi vermek,
• Dava sürecinde karşı tarafla gizli anlaşmalar yapmak.

Hukuka Aykırı İşlemler Yapmak

Avukatlar, hukuki süreçleri yürütürken yasaların dışına çıkamaz. Ancak bazı durumlarda mesleki etik kurallarını ihlal ederek hukuka aykırı işlemler gerçekleştirdikleri görülmektedir:

• Sahte belge düzenlemek veya yalan beyanlarda bulunmak,
• Mahkemeye veya diğer resmi kurumlara sahte delil sunmak,
• Tarafları yanlış yönlendirmek veya mahkemeyi yanıltmak.

Avukat Hakkında Şikayet ve Hukuki Süreç

Avukatların görevi kötüye kullanması durumunda hukuki yollarla şikayette bulunulabilir:

• Baro Başkanlığına Şikayet: Meslek kurallarını ihlal eden avukatlar hakkında baroya disiplin soruşturması başlatılabilir.
• Cumhuriyet Başsavcılığına Suç Duyurusu: Görevi kötüye kullanma suçunun işlendiği tespit edilirse, adli süreç başlatılabilir ve avukat hakkında ceza davası açılabilir.

Avukatların hukuka aykırı davranışlarının ciddi sonuçları olabilir. Disiplin cezaları, meslekten men veya hapis cezası gibi yaptırımlarla karşılaşabilirler. Müvekkillerin, avukatlarının eylemlerini dikkatle takip etmeleri ve herhangi bir şüpheli durumda gerekli mercilere başvurmaları önemlidir.

Görevi Kötüye Kullanma Suçu ile İlgili Yargıtay Kararları

Görevi kötüye kullanma suçu, kamu görevlilerinin yetkilerini hukuka aykırı şekilde kullanmaları ya da görevlerini yerine getirmemeleri durumunda ortaya çıkar. Ancak her hukuka aykırı davranış bu suçu oluşturmaz. Yargıtay kararları, hangi durumların görevi kötüye kullanma suçu kapsamında değerlendirildiğini belirlemek açısından önemli bir rehber niteliğindedir. İşte bu suçla ilgili bazı emsal kararlar:

Yargıtay 5. Ceza Dairesi Kararı (2017/2567)

Bu kararda, belediye yetkililerinin imar kanununa aykırı olarak inşaat ruhsatı vermesi suç olarak kabul edilmiştir. Karara göre:

• Belediye yetkilileri, 250 yapı ruhsatını gerekli ilkeleri uygulamadan ve imar planına aykırı şekilde düzenleyerek yapı yoğunluğuna neden olmuşlardır.
• Bu durumun şehir planlamasında ciddi zararlara yol açması nedeniyle görevi kötüye kullanma suçu işlediklerine hükmedilmiştir.
• Yargıtay, ilgili sanıkların TCK 257. madde kapsamında cezalandırılması gerektiğine karar vermiştir.

Bu karar, özellikle imar izni ve ruhsat düzenleme yetkisini kötüye kullanan kamu görevlileri için önemli bir emsal teşkil etmektedir.

Yargıtay 12. Ceza Dairesi Kararı (2016/3105)

Bu davada, bir avukatın müvekkiline ait parayı zimmetine geçirmesi nedeniyle "güveni kötüye kullanma suçu" işlediğine karar verilmiştir.

• Müvekkil, avukatına vekalet vererek parasının güvenli şekilde yönetilmesini istemiştir.
• Ancak avukat, bu parayı şahsi amaçları için kullanmış ve müvekkiline ödememiştir.
• Yargıtay, avukatın TCK 257. madde yerine TCK 155. madde (güveni kötüye kullanma suçu) kapsamında cezalandırılmasına karar vermiştir.

Bu karar, özellikle avukatların vekalet ilişkisini kötüye kullanmaları durumunda hangi suç kapsamında değerlendirileceklerini netleştirmesi açısından önemlidir.

Yargıtay 6. Ceza Dairesi Kararı (2017/661)

Bu davada, bir kamu görevlisinin muayene raporunda gerçeğe aykırı beyanda bulunması nedeniyle görevi kötüye kullanma suçu işlediği belirtilmiştir.

• Alkollü araç kullanan bir sanığın hastane raporunda alkolsüz olduğu yazılmıştır.
• Kamu görevlisi doktor, sahte rapor düzenleyerek sanığın trafik suçundan ceza almasını engellemiştir.
• Yargıtay, bunun açıkça görev ihlali olduğunu belirterek sanığın cezalandırılmasına hükmetmiştir.

Bu karar, özellikle kamu görevlilerinin belge düzenleme yetkisini kötüye kullanmaları durumunda hangi suç kapsamına gireceğini göstermektedir.

Görevi Kötüye Kullanma Suçu Nasıl Şikayet Edilir?

Bir kamu görevlisinin yetkisini kötüye kullandığını düşünüyorsanız, resmi makamlara şikayette bulunabilirsiniz. Ancak şikayet sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. İşte adım adım sürecin işleyişi:

Cumhuriyet Başsavcılığı’na Dilekçe ile Başvuru

Şikayet sürecinin en doğrudan yolu, Cumhuriyet Başsavcılığı’na dilekçe verilmesidir.

• Dilekçede suçun işlendiği tarih, yer ve failin kim olduğu belirtilmelidir.
• Suçun nasıl işlendiğine dair somut deliller ve tanık ifadeleri eklenmelidir.
• Eğer kamu zararına sebep olmuşsa, zararın boyutunu gösteren belgeler de eklenmelidir.

Savcılık, yapılan şikayeti inceleyerek gerekli soruşturmayı başlatabilir.

CİMER Üzerinden Şikayet

CİMER (Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi), kamu görevlileri hakkında hızlı bir şekilde şikayette bulunma imkanı sunan bir platformdur.

• www.cimer.gov.tr adresine girerek şikayet dilekçesi oluşturulabilir.
• CİMER üzerinden yapılan başvurular, ilgili kurumlara yönlendirilerek işlem yapılması sağlanır.
• Eğer suç ciddi bir ihlal içeriyorsa, şikayet doğrudan Cumhuriyet Başsavcılığı’na sevk edilebilir.

Bağlı Bulunduğu Kuruma Bildirim

Eğer şikayet edilen kişi bir devlet memuru ise, çalıştığı kuruma doğrudan dilekçe verilerek hakkında idari soruşturma açılması talep edilebilir.

• Örneğin, bir belediye memurunun görevi kötüye kullanma suçu işlediğini düşünüyorsanız, ilgili belediyeye resmi bir dilekçe sunabilirsiniz.
• Devlet memurları hakkında idari soruşturma açılması için disiplin kurulları devreye girebilir.
• Eğer suç ciddi boyuttaysa, idari soruşturmanın yanı sıra adli soruşturma da başlatılabilir.

TBMM Dilekçe Komisyonu’na Başvuru

Bazı durumlarda, kamu görevlileri hakkında TBMM Dilekçe Komisyonu’na başvuru yapmak mümkündür.

• TBMM’nin resmi internet sitesi üzerinden dilekçe gönderilebilir.
• Şikayet ciddi bir kamu zararına neden oluyorsa, komisyon durumu değerlendirerek gerekli adımları atabilir.

Görevi Kötüye Kullanma Suçuna Karşı Neler Yapılabilir?

Görevi kötüye kullanma suçu, kamu görevlilerinin yetkilerini hukuka aykırı bir şekilde kullanmaları sonucunda ortaya çıkar. Bu suçun tespit edilmesi halinde mağdurların haklarını koruması için belirli yasal yollar bulunmaktadır.

• Hukuki Süreci Başlatmak: Kamu görevlisinin görevini kötüye kullandığını düşünüyorsanız, yetkili makamlara şikayette bulunarak sürecin başlamasını sağlayabilirsiniz.
• Delilleri Toplamak: Başvurularınızın dikkate alınması için olayla ilgili somut kanıtlar sunmanız gerekir. Tanık ifadeleri, resmi belgeler veya yazılı kayıtlar önemli deliller arasında yer alır.
• Yetkili Makamlara Başvurmak: Cumhuriyet Başsavcılığı, CİMER, ilgili kamu kurumu veya disiplin kurulları üzerinden şikayet başvurusu yapabilirsiniz.
• Hukuki Destek Almak: Sürecin karmaşıklığı nedeniyle bir avukattan hukuki destek almak, haklarınızı en iyi şekilde korumanıza yardımcı olabilir.

Görevi kötüye kullanma suçu ile mücadelede etkili adımlar atmak, kamu düzeninin sağlanması açısından önemlidir. Bu nedenle, hukuki haklarınızı bilmek ve gerekli mercilere başvuruda bulunmak, adaletin yerini bulmasını sağlayacaktır.